03
Bác Đức cho tôi một xấp tiền.
Có tờ một trăm, năm mươi, còn có năm tệ một tệ.
Có mấy tờ góc cạnh đã sờn, nhưng được xếp lại ngay ngắn.
Mây đen tản ra, ánh trăng dịu dàng rơi trên khuôn mặt đầy nếp nhăn của ông ấy.
Ông ấy đưa tiền cho tôi, trên mặt còn mang theo áy náy: "Bác cũng không có nhiều hơn, tiền sinh hoạt cháu phải tự nghĩ cách."
Mắt tôi đỏ hoe, run rẩy nhận lấy tiền.
"Bác đợi cháu một chút, cháu về lấy giấy bút viết giấy nợ."
Bác Đức kéo tay tôi lại: "Không cần!"
"Nhưng thi cuối kỳ cháu phải vào top 300 của khối, chỉ có như vậy cháu mới có thể thi đậu trường đại học tốt, bác mới tiếp tục tài trợ cho cháu."
Ông ấy dừng một chút.
"Tiền của bác cũng không nhiều, chỉ hy vọng có thể giúp đỡ những đứa trẻ thật sự xứng đáng."
Bác Đức thậm chí không chịu vào nhà uống ngụm nước.
Ông ấy dặn dò tôi: "Đừng để người khác biết là bác cho tiền học phí."
"Cháu biết rồi."
Hận người có cười người không*.
(Hận người có cười người không *: chê cười người khác vì họ không có gì, nhưng trong lòng lại đố kỵ vì họ có thứ mình không có.)
Lòng người ở quê, đôi khi lại thẳng thắn đến mức cay độc.
Bác Đức đạp xe đạp, khoác ánh trăng vội vàng rời đi.
Nghỉ hè tôi nhặt xác ve sầu, mò ốc trong sông, bắt tôm tép, dùng lưới bắt cá tôm nhỏ hoang dã khi nước dâng.
Những thứ này đều có thể đổi ra tiền.
Trước khi khai giảng, tôi mang một túi tôm khô lớn lén đưa cho bác Đức.
Cộng thệm mẹ cho một trăm, trên người tôi tổng cộng chỉ có ba trăm tệ.
Cho dù ngày nào cũng ăn bánh bao, cũng không thể duy trì được một học kỳ.
May mà tôi nhanh tay lẹ mắt, ngày đầu tiên báo danh đã đi tìm hiệu trưởng.
Nói rõ tình hình của mình, nhiều lần bày tỏ mình sẽ học hành chăm chỉ, muốn tìm một công việc bán thời gian trong trường.
Thầy ấy thật sự là một giáo viên tốt, lật sổ thành tích của tôi suy nghĩ một chút, vẫn là để tôi mỗi tuần hai lần đi dọn dẹp và sắp xếp thư viện, mỗi tháng có thể cho tôi một trăm năm mươi phiếu ăn.
Trong khi đó đồ ăn mặn ở căng tin đều từ hai tệ trở lên, đồ ăn chay mới một tệ.
Một trăm năm mươi phiếu ăn, giảm bớt áp lực cho tôi rất nhiều.
Nhưng không phải ai cũng tốt như thầy ấy.
Khóa chúng tôi có hơn 700 học sinh.
Tôi xếp gần thứ 600.
Bị phân vào lớp thường.
Trong lớp có rất nhiều học sinh hệ tự túc.
Chỗ ngồi của tôi bị xếp cuối cùng.
Bạn nữ phía trước tự mang ghế cao đến ngồi, che khuất hơn nửa bảng đen.
Bạn học hệ tự túc bên cạnh không học hành đàng hoàng, vừa lên lớp đã chuyền giấy nói chuyện phiếm.
Vốn dĩ nền tảng của tôi đã không tốt, môi trường học tập như vậy thật sự tồi tệ.
Tôi phản ánh tình hình với thầy chủ nhiệm lớp là thầy Lý, thầy ấy lại chỉ nhẹ nhàng nói: "Vậy em đi đổi ghế với bạn ấy đi, hơn nữa cố gắng học tập, thi giữa kỳ đạt thành tích tốt, thầy sẽ đổi chỗ cho em."
Từ văn phòng ra ngoài, tôi nghe thấy thầy Lý nói cười với các giáo viên khác: "Muốn thành tích không có thành tích, muốn gia cảnh không có gia cảnh, tật xấu lại không ít."
Giây phút đó, tôi thật sự rất muốn xông vào tát thầy ấy một cái.
Nhưng sự thật.
Cuộc sống xưa nay tàn khốc như vậy.
Nếu bạn không có tiền, vậy thì bản thân phải có thực lực.
Nếu không, tiếng nói của bạn sẽ bị chôn vùi, nhu cầu của bạn sẽ bị làm ngơ.
Sự lương thiện của bác Đức và hiệu trưởng, là mỹ đức hiếm có.
Sự thực dụng của thầy Lý, mới là cảnh ngộ hiện thực.
Tôi nhất định, phải dốc hết sức lực thay đổi vận mệnh.
Tôi không muốn tùy tiện gả chồng, cuối cùng cả mẹ và con đều không qua khỏi.
Giờ ra chơi, tôi làm thẻ từ vựng tiếng Anh dán vào lòng bàn tay, vừa vận động vừa có thể ghi nhớ mười mấy từ.
Giờ nghỉ trưa, người bên cạnh nô đùa, tôi dùng bông gòn nhét tai, chuyên tâm giải đề.
Sau khi tắt đèn, nhà dân đối diện ký túc xá sẽ bật đèn, tôi đứng bên cửa sổ hành lang, dựa vào ánh sáng mỏng manh, chuẩn bị bài cho ngày hôm sau.
...
Hôm nay tôi đang giúp sắp xếp sách trong thư viện, một nam sinh cao gầy mặt đỏ ửng đi tới.
Hỏi thầy Uông trực ban có cần người làm thêm không.
Thầy Uông chỉ vào tôi: "Em đến muộn rồi."
Nam sinh nhìn tôi một cái, thất vọng rời đi.
Thầy Uông vừa trả sách vào giá vừa khẽ nói với tôi: "Cậu bé vừa rồi tên là Chương Hiệt, là thủ khoa đầu vào khóa các em, nghe nói điều kiện gia đình cũng không tốt..."
Chương Hiệt…
Là cậu ấy!
04
Nam sinh được bác Đức tài trợ, thi đậu Thanh Hoa kia.
Buổi tối tôi đi căng tin ăn cơm, lại gặp cậu ấy.
Trong khay cơm của cậu ấy chỉ có một phần khoai tây xào, thêm bốn lạng cơm.
Ăn cơm xong, tôi nói chuyện với dì ở căng tin.
Sau đó đi lớp chuyên tìm Chương Hiệt, vào thẳng vấn đề nói: "Tôi vừa hỏi qua bà chủ căng tin rồi, bà ấy tuyển người làm thêm, mỗi ngày giờ cơm trưa và cơm tối giúp việc nửa tiếng, bao ăn, mỗi tháng còn cho một trăm tệ."
"Cậu có muốn thử không?"
Bàn tay gầy gò của Chương Hiệt nắm thành quyền, sắc mặt đỏ bừng: "Có phải đứng trước mọi người phát cơm không?"
"Tôi, tôi…"
Dù sao vẫn là đứa trẻ mười lăm mười sáu tuổi, không kéo xuống được mặt mũi.
Tôi khẽ thở dài: "Vậy thế này đi, tôi đi nói chuyện với thầy Uông ở thư viện, xem có thể đổi cậu đến thư viện không…"
Cậu ấy ngây ra.
